Bloeiende bermen
Terugkomend van vakantie in het buitenland valt vaak op hoe aangeharkt ons land is. Neem nou onze bermen. Gelukkig worden de meeste bermen langs de snelwegen extensief beheerd. En met diervriendelijk maaien (maaien, laten drogen en afvoeren) is het helemaal goed. Wordt de berm geklepeld, dan zijn insecten kansloos. Kort en klein geslagen worden ze direct opgezogen in de bak achter de trekker. Kijk je binnen de stadsgrenzen, dan zijn er grote verschillen. In Almere bv. staan de planten in de herfst en winter nog. Dat levert een mooi winterbeeld met silhouetten van planten, volop overwinteringsplekken voor insecten en zaad voor vogels. In andere steden zien de middenbermen er jaarrond uit als een biljartlaken. Wordt het niet tijd om de natuur meer ruimte geven op plekken waar wij als wandelaar toch niet komen? Zolang de vegetatie niet hoger is dan 1 meter zien we de auto’s echt wel aan de ander kant van de middenberm. En alleen bij de kruisingen de vegetatie echt laag, dan komt de verkeersveiligheid niet in het gedrang.
Help de wilde bij
Stel, je bent een aardhommel, vosje of een pluimvoetbij. Je vliegt graag nectar snoepend langs klein hoefblad, de paarse dovenetel, grote ereprijs, langs madeliefjes, paardenbloemen en smeerwortel. Telkens hetzelfde kleine rondje, want als wilde bij heb je niet zo’n grote actieradius rond je nest. De bloeiperiode van jouw voorkeursplant bepaalt wanneer je vliegt. Meer heb je niet nodig. Als je de bloemen tenminste kunt vinden.
Helaas, de tuinen, parken en groenstroken zijn netjes, zonder ‘onkruid’. Onkruid? Dat begrip ken je niet als wilde bij en hommel: in een bloem kan je nectar en stuifmeel verzamelen of niet.
Hulp?
Als mensen komen we de wilde bijen enthousiast te hulp, met fleurige bloemenmengsels met klaproos, zonnebloemen en bloemen die van nature niet in Nederland voorkomen. Goed bedoeld, maar hommels en andere wilde bijen vliegen voornamelijk op inheemse planten omdat stuifmeel en nectar daar veel beter te vinden is. Zeker als de overvloed van de lente en zomerbloemen voorbij is en bijenvoedsel schaarser wordt, gaat het gebrek aan ‘gewone, wilde planten bij hen wel wringen.
Toch iets doen?
We hoeven eigenlijk helemaal niet zo veel te doen. Geef eens een stukje tuin terug aan wilde planten die van nature op de grondsoort in jouw tuin voorkomen. Maai of knip dit stukje hooguit 1 à 2 keer per jaar, en laat dan ook een stukje ongemoeid. Insecten weten het snel te vinden. Ze vinden voedsel in de bloemen, nestgelegenheid in de holle stengels en overwinteren in de ruigte. Of maak een stukje zanderig grond kaal en houd dit het jaar rond kaal. Wilde zandbijen nestelen daar graag. Zo eenvoudig kan het zijn!
Begraafplaats vol wilde bloemen
Begraafplaatsen vol wilde bloemen? Extensief beheer kan resulteren in een zee van wilde bloemen op en rond de graven met daartussen kort gemaaide paden. Het gonst er van de insecten, waaronder veel wilde bijen, libellen en vlinders. Kunnen we dat ook in Flevoland realiseren? Soms loop je ergens, in Nederland of het buitenland, en zie je dat een ander beheer verrassende resultaten kan opleveren. Bijvoorbeeld kerkhoven vol wilde bloemen in Engeland. Extensief beheer resulteert daar in een zee van wilde bloemen op en rond de graven met daartussen kort gemaaide paden. Het gonst er van de insecten, waaronder veel wilde bijen, libellen en vlinders. Omdat deze kerken ’s nachts vaak aangelicht worden, zie je zodra het donker wordt de nachtvlinders en vleermuizen over het kerkhof vliegen. In de directe omgeving of aan de kerk zijn vleermuiskasten bevestigd. Extra leuk als er informatie in of bij de kerk over het nut van de inheemse bloemen en te vinden is. Op één kerkhof liepen zelfs schapen binnen een ingerasterd deel te grazen. Een voorbeeld van ander beheer dat ruimte geeft aan de natuur, hier gesponsord door The National Lottery.
foto Petra Borsch
Het zou toch fantastisch zijn als we ook in Flevoland dit soort initiatieven kunnen realiseren?
Inmiddels hebben we contact met de beheerders van begraafplaats De Wissel in gemeente Dronten; samen hebben we rondgelopen om ideeën en mogelijkheden te bespreken. Welke beheerders van andere begraafplaatsen hebben ook ideeën over het natuurlijker maken van hun begraafplaats?